دانشکده اقتصاد در راستای رسالت اجتماعی و تحقق پلان عملیاتی سال 1402 خویش کنفرانس علمی «بررسی فقر اقتصادی در افغانستان» را روز چهارشنبه 10/8/1402 ساعت 10:30-12 برگزار نمود. این کنفرانس با حضور ریاست پوهنحی اقتصاد، آمرین دیپارتمنت های اقتصاد تجارتی و اداره تجارت، آمر تضمین کیفیت، اساتید، محصلان ماستری و لیسانس در سالن اجتماعات پوهنتون برگزار گردید. برنامه با تلاوت قرآن کریم توسط قاری علی حیدر بیات آغاز گردید، سپس استاد عزت الله کریمی در مورد وضعیت فقر در جهان توضیح داد و اهمیت و ضرورت بحث علمی آن جهت یافتن ریشه ها و راه حل های ریشه کن کردن فقر را بیان نموده و طرح بحث کرد.
در ادامه استاد محمد اکبر بران از آلمان با موضوع «بررسی فقر اقتصادی در افغانستان» سخنرانی خویش را ایراد نمود. استاد بران در ابتدا فقر را به فقر نسبی، فقر مطلق و فقر شدید تقسیم بندی نمود. در ادامه با تعریف فقر به عناصر موجود در تعریف فقر پرداخته و بیان نمود که فقر به معنای فقدان ظرفیت اولیه برای مشارکت موثر در جامعه می باشد که شامل، خوراک کافی، آب آشامیدنی، پوشاک، مکتب، شفاخانه، زمین برای زراعت، کسب و کار مناسب، دسترسی به منابع مالی، ناامنی و خشونت، محیط های شکننده و حاشیه ای، می شود.
سپس در مورد ابزارهای اندازه گیری فقر در جامعه سخن گفت و بیان نمود که یکی از معیارهای شناخته شده معیار بانک جهانی می باشد که براساس آن خط فقر یک دالر درآمد در روز تعریف شده بود. این معیار از سال 1990 تا 2005 مبنا قرار گرفته است و طی سالهای بعد براساس هزینه های زندگی افزایش یافته است چنانکه از 2005 تا 2015، 1.25 دالر، از سال 2015 تا 2022، 1.90 دالر، از سال 2022 به بعد 2.15 دالر بوده است.
سپس موضوع فقر را در کنوانسیون های بین المللی مثل اعلامیه جهانی حقوق بشر، بیانیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد، بانک جهانی توضیح داد و بیان نمود که براساس ماده 25 اعلامیه جهانی حقوق بشر هر انسان حق دارد از سطح زندگی شایسته از جمله در زمینه دسترسی به غذا، پوشاک، مسکن، خدمات صحی و خدمات اجتماعی برخوردار باشد. همچنین ماده 26 همین اعلامیه می گوید هر انسانی حق آموزش و تحصیل دارد. بنابراین طبق این اعلامیه دسترسی به امکانات فوق جزء حقوق اولیه انسان ها به شمار رفته است و دسترسی به این تسهیلات به معنای ریشه کن کردن فقر می اشد. کشورهای که عضو سازمان ملل می باشد و اعلامیه جهانی حقوق بشر را امضا نموده است موظف هستند در راستای تطبیق این اعلامیه تلاش نمایند و زمینه های دسترسی شهروندان را به موارد ماده 25 اعلامیه فراهم نمایند.
در ادامه به بررسی وضعیت فقر در افغانستان براساس آمار و اسناد داخلی کشور و گزارش نهادهای بین المللی پرداخت و بیان نمود که افغانستان در دوران 20 ساله جمهوریت سیاست های توسعوی را برای کاهش فقر در نظر گرفته بود که از جمله آن می توان به چارچوب توسعه ملی اشاره نمود که در سال 2002 به منظور تقویت سرمایه انسانی و اجتماعی تدوین گردیده بود.
پالیسی امنیت آینده افغانستان که از سال 2004 به بعد در پیش گرفته شد، استراتژی توسعه ملی افغانستان که در سال 2005 تدوین گردید و از سال 2008 تا 2013 تطبیق گردید ور در جریان تطبیق آن 50.1 میلیارد دالر بودجه آن در نظر گرفته شده بود ولی در عمل 15.6 میلیارد دالر به مصرف رسید. همچنین استاد بران توضیح داد که 22 پروژه ملی جهت توسعه کشور در نظر گرفته شده بود که تطبیق برخی از آنها تحت تاثیر اختلافات سیاسی مثل قضایای انتخابات ریاست جمهوری قرار گرفت. پالیسی های دیگری مثل چارچوب ملی صلح و توسعه افغانستان نیز طی دو مرحله طراحی گردید ولی دستاوردهایی در زمینه محو فقر در جامعه نداشت.
در ادامه برنامه دکتر محمد حکیم حیدر معاون سر محقق و آمر انتسیتیوت آکادمی علوم افغانستان در مورد وضعیت فقر در افغانستان سخنرانی نمود و بیان کرد که تشخیص ریشه ها و عوامل فقر مهم است و براساس سروی موسسه آکسفام در سال 2009 از 14 ولایت افغانستان 70 درصد پاسخ دهندگان که 48 درصد آن را زنان و 52 درصد آن را مردان تشکیل می دهد فقر را عامل عمده ناامنی در افغانستان تشخیص داده اند. دکتر حیدر ضمن تعریف فقر از نگاه دانشمندان اقتصادی و بیان ریشه ها، عوامل، ابعاد و پیامدهای فقر از نظر دانشمندان اقتصادی پرداخت و میزان فقر در افغانستان را به تفکیک ولایات، روستا و شهر، کوچی و یکجانشین، با سواد و بی سواد و شاغلین به شغل های مختلف اقتصادی را براساس آمار و ارقام توضیح داد و راه کارهای نجات از فقر را در کشور بیان نمود که از جمله این راه کارها می توان به موارد ذیل اشاره نمود: برقراری صلح و ختم جنگ، سرمایه گذاری در منابع بشری، بهبود سهولت های مدرن صحی، انکشاف زیربناها، مدیریت حوادث طبیعی، تقویت و توسعه زیربنای مالی، ارتقای تحصیلات عالی و آموزش، توسعه اقتصادی، جوان سازی اقتصاد افغانستان، بهبود زیرساخت های اجتماعی و اقتصادی، تقویت سیستم بهداشت و درمان، ترویج برابری جنسیتی.
برنامه با دعای استاد محمدعلی فطری جهت نزول برکات الهی و کاهش فقر و رفع گرفتاری ها پایان یافت.
