پنجمین دور مناظره علمی محصلان پوهنحی اقتصاد پوهنتون کاتب با محور «تأثیرات بازگشت مهاجرین بر اقتصاد افغانستان» در فضایی پرشور، علمی و رقابتی برگزار گردید. این برنامه که به همت پوهنحی اقتصاد و با همکاری انجمن محصلان پوهنحی اقتصاد ترتیب یافته بود، با حضور اساتید، محصلان و علاقه‌مندان به مباحث اقتصادی برگزار شد و هدف آن ترویج فرهنگ گفت‌وگوی علمی، تقویت مهارت استدلال و ارتقای ظرفیت‌های فکری و تحلیلی محصلان عنوان شد.
در آغاز برنامه، استاد عزت‌الله کریمی، آمر دیپارتمنت اداره تجارت طی سخنانی با بیان اهمیت برگزاری مناظره در محیط‌های علمی، تأکید کرد که مناظره نه تنها یک رقابت فکری است، بلکه تمرینی جدی برای رشد علمی و پرورش روحیه تحلیل، انتقاد و گفت‌وگوی منطقی در میان محصلان به شمار می‌رود. وی افزود که علم اقتصاد به عنوان دانشی پویا و تحلیلی، نیازمند ذهن‌هایی پرسشگر و توانمند در استدلال است و برنامه‌هایی از این دست می‌تواند زمینه را برای پرورش چنین مهارت‌هایی فراهم کند. استاد کریمی ضمن تشریح قوانین، مقررات و روش‌های اجرایی مناظره، بر رعایت ادب علمی، احترام متقابل، و تمرکز بر استدلال‌های مبتنی بر شواهد تأکید نمود تا جریان مناظره در فضایی سالم و علمی دنبال شود.
مناظره با حضور دو تیم «مدیران هدفمند» و «تیم آلفا» آغاز گردید. هر دو تیم با آمادگی کامل و تکیه بر داده‌ها و تحلیل‌های اقتصادی، به ارائه دیدگاه‌های خود پرداختند. تیم مدیران هدفمند با نگاهی مثبت و توسعه‌گرا، بازگشت مهاجران را فرصتی برای اقتصاد افغانستان دانست و بر نقش این روند در انتقال سرمایه‌های انسانی و مالی تأکید نمود. اعضای این تیم بیان داشتند که مهاجران بازگشته، معمولاً دارای مهارت‌های جدید، دانش فنی، تجربه مدیریتی و حتی سرمایه مالی هستند که می‌تواند به رونق کارآفرینی، ایجاد فرصت‌های شغلی و افزایش بهره‌وری اقتصادی در کشور منجر شود. آنان همچنین به نمونه‌هایی از کشورهای دیگر مانند ویتنام و فیلیپین اشاره کردند که بازگشت مهاجران در آن کشورها نقشی مؤثر در توسعه اقتصادی ایفا کرده است.
در مقابل، تیم آلفا با رویکردی انتقادی‌تر به تحلیل مسئله پرداخت و ضمن تأکید بر اهمیت موضوع، هشدار داد که بازگشت گسترده مهاجران بدون برنامه‌ریزی دقیق می‌تواند پیامدهای منفی اقتصادی و اجتماعی در پی داشته باشد. اعضای این تیم توضیح دادند که افزایش ناگهانی جمعیت فعال کارجو، در شرایطی که بازار کار افغانستان ظرفیت محدودی دارد، می‌تواند نرخ بیکاری را افزایش داده و فشار مضاعفی بر منابع و زیرساخت‌های شهری و اقتصادی وارد سازد. به باور آنان، بدون سیاست‌گذاری کارآمد در زمینه اشتغال، مسکن، خدمات آموزشی و اجتماعی، بازگشت گسترده مهاجران ممکن است به نارضایتی‌های اجتماعی و کاهش سطح رفاه عمومی منجر شود.
در ادامه، هیئت داوران که متشکل از استادان پوهنحی اقتصاد بود، با طرح پرسش‌هایی هدفمند و تحلیلی از هر دو تیم، به ارزیابی عمق استدلال‌ها، انسجام منطقی و توانایی پاسخ‌گویی اعضای تیم‌ها پرداختند. این پرسش‌ها عمدتاً ناظر به موضوعات اقتصاد کار، سرمایه انسانی، توسعه پایدار و سیاست‌گذاری عمومی بود و هدف از آن سنجش درک تحلیلی محصلان از ابعاد مختلف مسئله مهاجرت و اقتصاد افغانستان بود.
در جریان مناظره، هر دو تیم با رعایت اصول اخلاقی و علمی به دفاع از دیدگاه‌های خود پرداختند. اعضای تیم‌ها از آمار، مطالعات موردی و نظریه‌های اقتصادی برای تقویت استدلال‌های خویش استفاده کردند و این امر موجب شد سطح علمی برنامه به‌طور چشمگیری ارتقا یابد. حضور فعال تماشاگران، طرح پرسش‌های تکمیلی از سوی آنان و پاسخ‌گویی دقیق تیم‌ها نیز به پویایی و جذابیت برنامه افزود.
در پایان مناظره، پس از جمع‌بندی دیدگاه‌ها و بررسی دقیق معیارهای ارزیابی، هیئت داوران تیم «مدیران هدفمند» را به‌عنوان تیم برتر این دور از مناظرات علمی معرفی کرد. این انتخاب بر مبنای شاخص‌هایی همچون استدلال منطقی، استناد به منابع علمی، انسجام گفتار، مدیریت زمان و توانایی پاسخ‌گویی صورت گرفت. به نمایندگی از پوهنحی اقتصاد، تندیس برتر و تقدیرنامه برای اعضای تیم برگزیده اهدا گردید و از تلاش اعضای تیم مقابل نیز با اهدا گواهی اشتراک قدردانی شد.
در بخش پایانی برنامه، استاد عزت‌الله کریمی ضمن ابراز رضایت از کیفیت علمی مناظره، از هر دو تیم به خاطر تلاش، احترام متقابل و برخورد علمی در جریان رقابت تقدیر کرد. وی تأکید نمود که چنین فعالیت‌هایی موجب شکوفایی استعدادهای علمی محصلان، تقویت مهارت‌های تحلیلی و افزایش توانمندی آنان در بیان اندیشه‌ها می‌شود. او ابراز امیدواری کرد که این سلسله مناظرات به‌صورت منظم و پیوسته ادامه یابد تا محصلان بتوانند از طریق تمرین گفت‌وگو، تفکر انتقادی و همکاری علمی، به رشد فکری و اجتماعی بیشتری دست یابند.
این برنامه در فضایی دوستانه و در عین حال رقابتی پایان یافت و به‌عنوان نمونه‌ای از فعالیت‌های علمی موفق پوهنحی اقتصاد، بار دیگر اهمیت نقش پوهنتون در پرورش نسل جدیدی از اقتصاددانان جوان، تحلیل‌گر و خلاق را به نمایش گذاشت.
